Kireçlenmiş Kalp Damarları Nasıl Tedavi Edilir?

“Matkap” (Rotablatör) Neden Gereklidir?

Kalp damar hastalıkları, günümüzde hala en çok ölüme sebep olan hastalıkların başında gelmektedir. Kalp krizlerinin, göğüs ağrılarının ve kalp yetmezliğinin çoğu zaman altında yatan sebep, kalp damarlarının tıkanması veya daralmasıdır. Peki ama bu damarlar neden tıkanır? Ve bazen neden balon veya stent işlemiyle bile açılamaz? İşte bu noktada “kireçlenmiş damar” kavramı devreye girer.

Bugün size hem kireçlenmiş (kalsifiye olmuş) kalp damarlarının ne olduğunu, hem de neden bazen “matkap” gibi çalışan bir cihaz olan rotablatöre ihtiyaç duyulduğunu sade bir dille anlatacağım.

Kireçlenmiş Kalp Damarı Ne Demektir?

Kalbimiz, 3 ana damardan beslenir. Bu damarlara “koroner arterler” denir. Zamanla kötü beslenme, yüksek kolesterol, sigara, diyabet gibi nedenlerle bu damarlarda daralma başlar. Önceleri sadece yumuşak plaklar birikir. Ama yıllar geçtikçe bu plakların bazıları adeta taş gibi sertleşir. Bu sertleşmeye kalsifikasyon veya halk arasında bilinen adıyla kireçlenme denir.

Tıpkı eski bir su borusunun içini kaplayan kireç gibi, kalp damarlarının içi de kireçlenebilir. Bu kireçlenmiş damarlar, sıradan balonla genişletilemeyecek kadar sertleşmiş olur.

Kireçlenmiş Damarlar Tehlikeli mi?

Evet, oldukça. Çünkü:

• Daralmış bir damar, kalbe yeterli kan gitmemesine neden olur.

• Bu durum göğüs ağrısı, nefes darlığı, çabuk yorulma gibi şikâyetlerle kendini gösterir.

• Tam tıkanırsa kalp krizine yol açabilir.

• Ayrıca kireçli damarlar, stent takılmasını da zorlaştırır. Stent yerleştirilse bile, düzgün açılamayabilir.

Kireçlenmiş Damar Nasıl Tedavi Edilir?

1. İlaç Tedavisi:

Kireçlenmeyi geriye döndürmek mümkün değildir. Ama kolesterol düşürücü ilaçlar, kan sulandırıcılar ve diyabet ilaçları, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. Ancak tamamen tıkalı veya ciddi daralmış bir damar ilaçla açılamaz.

2. Anjiyoplasti (Balon) ve Stent:

Genel olarak daralmış damarlar, özel bir balon yardımıyla genişletilir ve içine “stent” denen metal kafes yerleştirilir. Ama kireçlenmiş damar bu işlemi kabul etmez.

• Balon şişirilse bile, damar duvarı çok sert olduğu için genişlemez.

• Stent yerleştirilse bile tam açılamaz, bu da tekrar tıkanma riskini artırır.

3. Rotablatör (Matkap) Nedir ve Neden Gerekir?

İşte burada devreye “rotablatör” girer. Tıpta adına “rotasyonel aterektomi” denir. Ama halk arasında buna genelde “damar matkabı” denir.

Rotablatör, elmas uçlu bir cihazdır ve dakikada 150.000–200.000 devirle döner. Bu cihaz:

• Kireçlenmiş damarın içine yerleştirilir,

• Sadece sertleşmiş kireçli dokuyu toz haline getirir,

• Damarın içini yumuşatır ve balon-stent işlemine hazır hale getirir.

Matkap (Rotablatör) Kullanımı Ne Zaman Gerekir?

• Balonla açılamayan damarlar

• Stent yerleştirilmesine rağmen açılamayan bölgeler

• Ağır kireçlenmiş yaşlı hastalar

• Daha önce bypass geçirmiş ama damarları yine tıkanmış kişiler

• Kritik bölgelerdeki (damar ayrım noktaları gibi) sert lezyonlar

Bu tür durumlarda rotablatör işlemi bir anlamda “ön temizlik” gibi çalışır. Ardından standart yöntemlerle stent yerleştirilir.

Rotablatör İşlemi Güvenli midir?

Evet, deneyimli merkezlerde ve uygun hastalarda oldukça güvenlidir. Ancak diğer anjiyografi işlemlerine göre:

• Daha teknik ve deneyim gerektirir.

• Özel cihazlar ve hazırlıklar gerekir.

• İşlem süresi biraz daha uzun olabilir.

• Nadiren ritim bozuklukları, damar yırtılması gibi komplikasyonlar görülebilir. Ama bunlar sık değildir ve genellikle kontrol altına alınabilir.

İşlem Sonrası Ne Olur?

Rotablatörle damar açıldıktan sonra genellikle:

• Aynı seansta balon ve stent yerleştirilir.

• Hasta 1 gün hastanede gözlemde tutulur.

• Kan sulandırıcı ilaçlara devam edilir.

• 1 hafta içinde normal hayata dönüş sağlanabilir.

Kimler Bu İşleme Uygun Değildir?

Her hasta için rotablatör gerekmez. Sadece:

• Damar duvarı çok sert ve kireçli olanlar,

• Balonla açılamayan damarlar,

• Ciddi göğüs ağrısı veya kalp krizi riski taşıyanlar için uygun olabilir.

Ayrıca bazı hastalarda bu yöntem yerine doğrudan bypass cerrahisi tercih edilebilir. Kararı kardiyoloji uzmanı verir.

Gelişen Teknoloji: Orbital Aterektomi ve IVL

Rotablatör dışında bazı yeni teknolojiler de gelişmiştir:

• Orbital aterektomi: Farklı bir dönme hareketiyle çalışır, bazı damar yapıları için avantajlı olabilir.

• IVL (İntravasküler Litotripsi): Ses dalgaları ile kireç kırma teknolojisidir, son yıllarda gelişmektedir.

Ama rotablatör, bu alandaki en köklü ve yaygın kullanılan yöntemdir.

Sonuç Olarak…

Kireçlenmiş kalp damarları, sıradan balon ve stent işlemlerine dirençli olabilir. Bu gibi durumlarda “rotablatör” adlı cihazla kireçli dokular özel olarak temizlenir. Bu işlem, hastaya yeniden yaşam kalitesi kazandırabilir ve kalp krizi riskini azaltır.

Damarlarınızda tıkanıklık varsa, özellikle ileri yaşta iseniz ve diyabet gibi ek risk faktörleriniz varsa, kireçlenme olasılığı yüksektir. Böyle bir durumda mutlaka uzman bir kardiyoloğun değerlendirmesi gerekir.

Video:

Unutmayın:

Kalp damar hastalıkları kader değildir. Erken teşhis ve doğru müdahale hayat kurtarır.

 Daha fazla bilgi için kardiyoloji uzmanınıza danışın. Gelişmiş teknoloji sayesinde, eskiden imkânsız sanılan damarlar bile artık açılabiliyor.