Doktor Kalp Damarım için CTO Dedi. Bundan Ne Anlamalıyım? Tam Tıkalı Kalp Damarları Ameliyatsız Açılabilir mi?

CTO (Kronik Total Oklüzyon) Nedir?

CTO, kalbi besleyen koroner damarlardan birinin tamamen tıkanmış olması durumudur. Burada dikkat çeken kelime “kronik”tir. Yani bu tıkanıklık en az 3 aydır mevcuttur. Tıkanıklığın olduğu bölgeye kan akımı tamamen durmuş durumdadır. Ancak kalp, mucizevi bir şekilde kendini korumaya çalışır ve kollateral damarlar adı verilen küçük yan yollar oluşturarak o bölgeye bir miktar kan gitmesini sağlar.

CTO Nasıl Tespit Edilir?

CTO tanısı çoğu zaman anjiyografi ile konur. Efor testi, miyokard perfüzyon sintigrafisi, kardiyak MR veya BT koroner anjiyografi gibi testlerle damarın tıkalı olduğundan şüphelenilir. Ancak kesin tanı klasik koroner anjiyografi ile konur. Tıkalı damarın uzunluğu, tıkanıklığın başlangıç ve bitiş noktası, damarın yapısı ve kollateral dolaşımın varlığı gibi bilgiler bu görüntüleme sırasında elde edilir.

CTO’nun Belirtileri Nelerdir?

Tam tıkalı bir kalp damarına sahip olan kişilerde şu belirtiler görülebilir:

• Göğüs ağrısı (anjina pektoris)
• Efor kapasitesinde azalma
• Nefes darlığı
• Çarpıntı
• Yorgunluk ve halsizlik

Ancak bazı hastalarda bu belirtiler hafif olabilir, çünkü kalp küçük yan damarlar sayesinde geçici olarak idare edebilir. Bu da teşhisi zorlaştırabilir.

CTO’lu Damar Açılmalı mı?

Bu sorunun cevabı kişiye özeldir. Her CTO’lu damar açılmak zorunda değildir. Eğer hasta:

• Şikayetleri yoğunsa (ağrı, efor kısıtlılığı vb.)
• Kalp kası hâlâ canlıysa (viyabilite testleri pozitifse)
• Diğer damarlar da problemliyse
• Kalp yetmezliği gelişmişse
• Genç yaşta ise

…o zaman CTO’nun açılması büyük fayda sağlayabilir.

Ancak tamamen sessiz seyreden bir CTO, eğer kalp kası ölüyse ve riskler fazlaysa, açılmaya çalışılmayabilir.

CTO Nasıl Açılır?

Tam tıkalı kalp damarlarının açılması, özel bir deneyim ve teknik gerektirir. Bu işlem “CTO perkütan girişimi” olarak adlandırılır. İşlem, klasik anjiyografi ile benzer şekilde kasıktan ya da bilekten girilerek yapılır, ancak daha uzun sürebilir (1-3 saat veya daha fazla).

CTO açma işlemi için kullanılan yöntemler şunlardır:

1. Anterograd Teknik

Damarın tıkanıklık öncesindeki kısmından girilerek tıkalı bölge geçilmeye çalışılır.

2. Retrograd Teknik

Kollateral damarlar aracılığıyla tıkalı bölgenin sonrasından girilir ve geriye doğru tıkanıklık geçilir. Bu daha karmaşık bir tekniktir ancak bazı zor CTO’larda etkilidir.

3. Hibrit Yaklaşım

Hangi teknik işe yarayacaksa ona göre plan yapılır. Bu, işlemin başarı şansını artırır.

İşlem sırasında çok ince özel teller, balonlar ve stentler kullanılır. CTO işlemi yüksek teknoloji ve deneyim gerektirdiğinden her merkezde başarıyla uygulanamayabilir.

CTO Açılmasının Yararları Nelerdir?

• Şikayetlerin azalması (özellikle göğüs ağrısı)
• Efor kapasitesinin artması
• Kalp fonksiyonlarının korunması veya iyileştirilmesi
• Bazı hastalarda yaşam süresinin uzaması

Bu faydalar özellikle canlı kalp kası olan ve şikayetleri belirgin olan hastalarda daha fazladır.

CTO Açma İşlemi Riskli mi?

Evet, CTO işlemi klasik stent işlemlerine göre daha zordur ve bazı riskleri içerir:

• Damar yırtılması (perforasyon)
• Kalp zarı içine kanama (perikardiyal efüzyon, tamponad)
• İşlem sırasında başarısızlık (tıkanıklığın geçilememesi)
• Anjiyografi sonrası damar sorunları

Ancak bu riskler deneyimli merkezlerde ve doğru hasta seçimiyle minimize edilir.

CTO İçin Alternatif Seçenekler

Eğer CTO işlemi riskli ya da mümkün değilse, şu seçenekler değerlendirilir:

• İlaç tedavisi: Şikayetleri hafifletmek için kullanılan beta blokerler, nitratlar, kalsiyum kanal blokerleri vb.
• Bypass ameliyatı: Birden fazla damarı tıkalı olan hastalarda cerrahi ile yeni damar yolları oluşturulur.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Diyet, egzersiz, sigara bırakma, stres yönetimi gibi önlemlerle kalp korunur.

CTO Hangi Merkezlerde Açtırılmalı?

CTO işlemi, ileri düzey koroner girişim deneyimi olan merkezlerde, CTO konusunda özel eğitim almış girişimsel kardiyologlar tarafından yapılmalıdır. Türkiye’de ve dünyada CTO işlemlerinde uzmanlaşmış merkezler bulunmaktadır. Bu merkezlerde işlem başarı oranı %85-90’a kadar çıkabilir.

Sonuç: CTO Ölümcül Değildir, Ama Ciddiye Alınmalıdır

Kalp damarınızda CTO olması, her zaman kalp krizi geçireceğiniz anlamına gelmez. Ancak kalp kasının zamanla zarar görmemesi, şikayetlerin azaltılması ve yaşam kalitesinin artırılması açısından önemlidir. Doğru tanı, iyi bir değerlendirme, deneyimli bir ekip ve uygun tekniklerle CTO damarları başarılı bir şekilde açılabilir.

Her hasta özeldir. Bu yüzden mutlaka bireysel riskler, faydalar ve beklentiler doğrultusunda bir tedavi planı yapılmalıdır. Doktorunuzla detaylıca konuşun ve sizi en iyi tedaviye yönlendirecek bilgiyi almaktan çekinmeyin.

⸻

Video1: https://youtube.com/shorts/hONt1gljEO4?feature=shared

Video2: https://youtube.com/shorts/am83jXBj6kU?feature=shared

Video3: https://youtube.com/shorts/-KzpNcgC5uA?feature=shared

Video4: https://youtube.com/shorts/-eQ7dIF3Q5M?feature=shared

⸻

Kaynakça:

1. Brilakis, E. S. (2013). Manual of Chronic Total Occlusion Interventions: A Step-by-Step Approach. Elsevier.

2. European Society of Cardiology. ESC Guidelines on Myocardial Revascularization. https://www.escardio.org

3. Patel, V. G., Brayton, K. M., et al. (2013). “Outcomes of chronic total occlusion percutaneous coronary intervention in patients with diabetes.” Journal of the American College of Cardiology: Cardiovascular Interventions, 6(5), 417–426.