Çarpıntı Nedenleri ve Tedavisi

Çarpıntı Nedir?

Çarpıntı, kalp atışlarının kişi tarafından hissedilmesidir. Kalbin normalden hızlı (taşikardi), yavaş (bradikardi) veya düzensiz (aritmi) atması durumlarında ortaya çıkabilir. Kimi zaman kalpte “güm güm” atma, “kuş kanadı çırpması” hissi ya da “boşlukta atma” gibi tanımlamalarla da ifade edilir.

Çarpıntının Nedenleri

Çarpıntının sebepleri oldukça çeşitlidir. Bazı nedenler geçici ve zararsızdır; bazıları ise kalp hastalıklarına işaret edebilir. Aşağıda en sık görülen nedenleri sıralayabiliriz:

1. Fizyolojik (Doğal) Nedenler

Bazı durumlarda çarpıntı normal bir vücut tepkisidir:

• Egzersiz sonrası

• Heyecan, stres, panik atak

• Korku, sevinç gibi yoğun duygular

• Kahve, enerji içecekleri, çay, nikotin ve alkol tüketimi

• Uykusuzluk ve aşırı yorgunluk

• Ateşli hastalıklar veya sıvı kaybı

2. Kalbe Bağlı Nedenler

Çarpıntının altında bir kalp hastalığı yatıyor olabilir:

• Ritim bozuklukları (aritmiler): Atriyal fibrilasyon, SVT, ventriküler taşikardi vb.

• Kalp kapak hastalıkları

• Kalp yetmezliği

• Kalp kası hastalıkları (kardiyomiyopatiler)

• Doğuştan gelen kalp hastalıkları

• Koroner arter hastalığı (damar tıkanıklıkları)

3. Diğer Tıbbi Durumlar

Kalbe bağlı olmayan bazı durumlar da çarpıntıya yol açabilir:

• Kansızlık (anemi)

• Tiroid bezinin fazla çalışması (hipertiroidi)

• Kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi)

• Düşük tansiyon

• Hormon değişimleri (menopoz, gebelik)

• Bazı ilaçların yan etkisi (alerji ilaçları, astım spreyleri, antidepresanlar)

• Elektrolit bozuklukları (potasyum, magnezyum dengesizlikleri)

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Her çarpıntı acil bir durum değildir. Ancak aşağıdaki belirtilerle birlikte çarpıntı varsa mutlaka bir kardiyoloji uzmanına başvurmak gerekir:

• Göğüs ağrısı

• Nefes darlığı

• Bayılma ya da bayılacak gibi olma hissi

• Baş dönmesi

• Uzun süreli veya sık tekrar eden çarpıntılar

• Çarpıntının aniden başlayıp aniden durması

Çarpıntı Nasıl Teşhis Edilir?

Çarpıntının nedenini tespit edebilmek için öncelikle iyi bir doktor değerlendirmesi gerekir. Kardiyoloji uzmanı, detaylı bir öykü aldıktan sonra bazı testler isteyebilir:

• Elektrokardiyografi (EKG): Kalp ritmini gösteren en temel testtir.

• Holter EKG: 24 saat boyunca taşınan cihazla gün içinde oluşan ritim bozukluklarını saptamak mümkündür.

• Efor testi: Egzersiz sırasında kalbin tepkisi değerlendirilir.

• Ekokardiyografi (EKO): Kalbin yapısı ve kapakları ultrason ile incelenir.

• Kan testleri: Tiroid hormonları, elektrolit düzeyleri, hemoglobin gibi değerler kontrol edilir.

Bazı özel durumlarda daha ileri tetkikler (örneğin elektrofizyolojik çalışma veya kardiyak MR) da gerekebilir.

Çarpıntının Tedavisi

Çarpıntının tedavisi, altında yatan nedene göre değişir. Zararsız ve geçici çarpıntılar genellikle tedavi gerektirmez; yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabilir. Ancak ciddi kalp ritim bozukluklarında özel tedaviler uygulanabilir:

1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Kafein, alkol ve sigaradan uzak durulmalı

• Stres yönetimi yapılmalı (meditasyon, nefes egzersizi)

• Düzenli uyku ve dengeli beslenme sağlanmalı

• Aşırı fiziksel yorgunluktan kaçınılmalı

2. İlaç Tedavisi

• Ritim düzenleyici ilaçlar (antiaritmikler)

• Kalp hızını yavaşlatan ilaçlar (beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri)

• Altta yatan nedene yönelik ilaçlar (tiroid ilaçları, demir takviyesi vb.)

3. Girişimsel Tedaviler

• Ablasyon: Özellikle SVT, atriyal flutter ve bazı ventriküler ritim bozukluklarında, sorunlu odağın yakılması ile ritim normale döner.

• Kalp pili (pacemaker): Kalp atımı çok yavaş olanlarda kullanılır.

• ICD (şok cihazı): Hayatı tehdit eden ritim bozukluklarında uygulanabilir.

Çocuklarda ve Gençlerde Çarpıntı

Gençlerde, özellikle ergenlik döneminde çarpıntı sık görülür ve çoğu zaman zararsızdır. Ancak bayılma, göğüs ağrısı veya ailede ani ölüm öyküsü varsa mutlaka detaylı bir değerlendirme gerekir. Sporcu gençlerde çarpıntı, bazı doğumsal kalp hastalıklarının belirtisi olabilir.

Sonuç

Çarpıntı, çoğu zaman basit nedenlere bağlı olsa da bazen ciddi kalp problemlerinin ilk habercisi olabilir. Çarpıntı şikâyetiniz varsa, özellikle eşlik eden diğer belirtilerle birlikte seyrediyorsa mutlaka bir kardiyoloji uzmanına başvurmanız önemlidir. Unutmayın, erken tanı hayat kurtarır.

Kalbinizin sağlığı sizin ellerinizde. Onu dinleyin, ihmal etmeyin.
Kaynakça:
1. Türkiye Kardiyoloji Derneği – Ritim Bozuklukları Bilgilendirme Sayfası
2. Mayo Clinic – Heart Palpitations: Causes and Treatment
3. American Heart Association – Understanding Arrhythmias