STENT TAKILAN HASTALAR NE ZAMAN DİŞ ÇEKİMİ, KANAL VEYA İMPLANT TEDAVİSİ YAPTIRABİLİR?

Stent takılan hastaların en çok merak ettiği konulardan biri şudur:

“Hocam, dişim ağrıyor, ama kan sulandırıcı kullanıyorum. Çektirsem kanama olur mu?”

“Dişçiye gitsem sorun yaşar mıyım?”

Bu endişe çok haklıdır, çünkü stentli hastalarda kan sulandırıcı tedavi hayati önem taşır. Ama aynı zamanda diş ve ağız sağlığı da ihmal edilmemelidir.

Bu yazıda, stentli hastaların diş tedavisi yaptırırken nelere dikkat etmesi gerektiğini adım adım açıklayalım.

STENTTEN SONRA NEDEN KAN SULANDIRICI KULLANILIYOR?

Kalp damarına stent takıldığında, damarın iç yüzeyi “yabancı madde” olarak algılanır. Vücut, bu bölgeye pıhtı göndermeye meyillidir.

Bu pıhtı, stentin tıkanmasına neden olabileceği için, **kan sulandırıcı ilaçlar zorunludur.**

Genellikle şu ilaçlardan biri veya birkaçı birlikte kullanılır:

• Aspirin (100 mg) – ömür boyu devam eder.
• Plavix (klopidogrel) veya
• Prasugrel (Efient) veya
• Ticagrelor (Brilinta) – genellikle 6–12 ay kullanılır.

Bu ilaçlar, damarda pıhtı oluşmasını engelleyerek stentin açık kalmasını sağlar. Ancak bu ilaçlar aynı zamanda kanamayı artırır. Bu yüzden diş çekimi, cerrahi veya implant gibi işlemlerde kanama riski gündeme gelir.

DİŞ TEDAVİSİ İÇİN NE KADAR BEKLENMELİ?

Buradaki en kritik nokta stentin takılma zamanıdır.

Yani **ilk 6 ay, stent için en hassas dönemdir.**

Bu süreçte kan sulandırıcıyı kesmek ölümcül risk oluşturabilir. Bu yüzden diş tedavileri mümkünse ertelenmeli, zorunluysa kardiyoloji ve diş hekimi birlikte karar vermelidir.

KAN SULANDIRICIYI KESMEK NEDEN TEHLİKELİ?

Çünkü bu ilaçlar, stentin tıkanmasını engeller. İlaç kesilirse, 24–48 saat içinde damarda ani pıhtı oluşabilir ve **kalp krizi gelişebilir.** Bunun riski, özellikle ilk 6 ayda en yüksektir.

Bu nedenle: **“Hocam, dişim kanar diye ilacı 3 gün bırakayım”** demek, çok tehlikeli bir karardır.

DİŞ TEDAVİSİ KAN SULANDIRICIYLA YAPILABİLİR Mİ?

Evet, çoğu zaman kan sulandırıcı kesilmeden diş tedavisi yapılabilir.

Günümüzde diş hekimleri artık bu konuda çok tecrübelidir. Basit diş çekimleri, dolgu, kanal tedavisi, diş taşı temizliği gibi işlemler çoğu zaman ilaç kesilmeden yapılabilir.

Kanama olsa bile, lokal önlemlerle kontrol altına alınır:

• Diş çekiminden sonra dikiş atılır,
• Kanama durdurucu süngerler veya jeller (örneğin Spongostan, Tranexamik asit solüsyonu) kullanılır,
• Hasta 1–2 saat pamukla bastırarak kanamanın durmasını sağlar.

Bu yöntemlerle ciddi kanama neredeyse hiç görülmez.

DİŞ İMPLANTI VE CERRAHİ İŞLEMLER

İmplant, kemik içine vida yerleştirilmesi işlemidir. Bu da cerrahi bir işlemdir ve daha fazla kanama riski taşır.

Eğer stent 1 yıldan eskiyse, ve hasta yalnızca Aspirin kullanıyorsa, implant işlemi genellikle güvenlidir.

Ancak çiftli tedavi (Aspirin + Plavix, Prasugrel veya Ticagrelor) devam ediyorsa, implant veya büyük cerrahi işlemler ertelenmelidir. Bazı durumlarda, kardiyolog kısa süreli ilaç kesmeye izin verebilir — ama bu karar asla hasta veya diş hekimi tarafından tek başına alınmamalıdır.

DİŞ TEDAVİSİ ÖNCESİ VE SONRASI ÖNERİLER

Kardiyoloji bilgilendirilmeli.

Diş hekimi işlemi planlamadan önce, hangi stentin takıldığı ve hangi ilaçların kullanıldığı yazılı olarak alınmalı.

İşlem sabah saatlerinde yapılmalı.

Sabah yapılan işlemlerde kan basıncı daha dengelidir ve kanama kontrolü kolay olur.

İlaç asla atlanmamalı.

Diş tedavisi günü dahi aspirin ve diğer ilaçlar içilmelidir (doktor aksini demedikçe).

Basit ağrılar için parasetamol (Parol, Tylol) tercih edilmeli.

Ağrı kesici olarak ibuprofen, naproksen, diklofenak gibi ilaçlar kullanılmamalıdır, çünkü bu ilaçlar kanamayı artırır.

İşlem sonrası buz uygulanmalı.

Soğuk uygulama kanamayı azaltır ve şişliği önler.

Ağız çalkalama 24 saat ertelenmeli.

İlk gün tükürmek veya gargara yapmak pıhtının düşmesine neden olabilir.

ÖZET TABLO

Son Söz

Kalp damarına stent takılmış bir hastada kan sulandırıcı tedavi hayat kurtarır. Diş tedavisi önemli olsa da, stenti riske atacak hiçbir işlem aceleye getirilmemelidir.

Doğru planlama, kardiyolog ve diş hekiminin iş birliğiyle mümkündür.

Unutmayın: “Kan sulandırıcıyı kesip diş çektirmek, kalbi riske atmak demektir.”

O yüzden ne dişinizden, ne de kalbinizden vazgeçin — ikisini de bilinçli şekilde koruyun.

KAYNAKLAR (PubMed formatında)

Lockhart PB, Brennan MT, Sasser HC, Fox PC, Paster BJ, Bahrani-Mougeot FK. Bacteremia associated with toothbrushing and dental extraction. Circulation. 2008;117(24):3118–3125. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.107.758524.
Grines CL, Bonow RO, Casey DE Jr, Gardner TJ, Lockhart PB, Moliterno DJ, O’Gara P, Whitlow P. Prevention of premature discontinuation of dual antiplatelet therapy in patients with coronary artery stents. Circulation. 2007;115(6):813–818. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.106.180944.
Napeñas JJ, Oost FC, DeGroot A, Loven B, Hong CH, Brennan MT, Lockhart PB. Review of antithrombotic medication management for dental procedures. J Am Dent Assoc. 2013;144(5):467–475. doi:10.14219/jada.archive.2013.0169.